De verklaring van onbeslagbaarheid biedt zelfstandigen een essentiële juridische bescherming voor hun hoofdverblijfplaats en beschermt deze tegen professionele schuldeisers. Deze maatregel werd ingevoerd door de wet van 25 april 2007 en is bedoeld om het privévermogen van zelfstandigen te beschermen tegen de financiële risico’s die gepaard gaan met hun beroepsactiviteit.
Reikwijdte van de bescherming
Deze bescherming geldt voor elke zelfstandige die een beroepsactiviteit uitoefent, of het nu gaat om handelaars, zelfstandige beroepsbeoefenaars of bedrijfsleiders. Ze is van toepassing op zakelijke rechten zoals eigendom, vruchtgebruik, erfpacht of oppervlakte op het onroerend goed dat als hoofdverblijfplaats wordt gebruikt. Eigendom die wordt verhuurd of gratis wordt bewoond, komt niet in aanmerking voor deze maatregel.
Te volgen procedure
Om te kunnen profiteren van deze vrijstelling van beslaglegging, moet de zelfstandige een verklaring afleggen voor een notaris. Deze notariële akte moet een gedetailleerde beschrijving van het betrokken onroerend goed bevatten en de rechten specificeren waarover de aangever beschikt. Als de zelfstandige gehuwd is, is de toestemming van de echtgenoot vereist, ongeacht het huwelijksvermogensstelsel. Zodra de verklaring is opgesteld, zal de notaris deze overschrijven bij het hypotheekregister van de plaats waar het onroerend goed zich bevindt, waardoor de bescherming afdwingbaar wordt tegen derden.
Gemengd gebruik van de woning
Wanneer de hoofdwoning zowel voor privé- als voor beroepsdoeleinden wordt gebruikt, varieert de bescherming naargelang de mate van beroepsmatig gebruik:
– Minder dan 30% beroepsmatig gebruik: het hele eigendom is vrijgesteld van inbeslagname.
– 30% of meer van het onroerend goed wordt gebruikt voor zakelijke doeleinden: alleen het deel dat voor privédoeleinden wordt gebruikt, is beschermd. In dit geval moeten er statuten van mede-eigendom worden opgesteld om een duidelijk onderscheid te maken tussen privé- en zakelijk gebruik.
Betrokken vorderingen
De verklaring van onbeslagbaarheid beschermt het hoofdverblijf tegen zakelijke schulden die ontstaan na de omzetting van de verklaring. Dit omvat schulden aan leveranciers en kredietinstellingen, evenals sociale zekerheid- en belastingschulden met betrekking tot de beroepsactiviteit. Bepaalde schulden worden echter niet gedekt door deze bescherming, in het bijzonder schulden die voortvloeien uit misdrijven, gemengde schulden (zowel zakelijk als privé) of die verband houden met ernstig wanbeheer.
Gevolgen in geval van faillissement of bedrijfsbeëindiging
De bescherming die de verklaring van onbeslagbaarheid biedt, blijft ook van kracht als de zelfstandige failliet gaat of zijn bedrijf staakt. Zo blijft het hoofdverblijf beschermd tegen professionele schuldeisers, wat een zekere stabiliteit biedt voor het privévermogen van de zelfstandige.
Afstand en beëindiging van bescherming
De zelfstandige kan op elk moment afstand doen van de bescherming die de verklaring van onbeslagbaarheid biedt. Deze afstand moet worden gedaan bij notariële akte en zal uitvoerbaar zijn tegen schuldeisers zodra deze is geregistreerd bij het hypotheekkantoor. Bij overlijden van de zelfstandige vervalt de bescherming automatisch, waardoor schuldeisers beslag kunnen leggen op het onroerend goed in het kader van de nalatenschap.
Voordelen en nadelen
De verklaring van onbeslagbaarheid heeft een aantal voordelen voor zelfstandigen, zoals het veiligstellen van hun privévermogen in geval van financiële problemen en het afschrikken van potentiële schuldeisers. Er kunnen echter ook nadelen aan verbonden zijn, zoals een verminderde toegang tot zakelijk krediet, complicaties bij het herfinancieren of hypothekeren van de woning en de kosten voor het opstellen van de verklaring, die over het algemeen tussen de 1.500 en 2.000 euro bedragen.
Relevantie van de maatregel
De verklaring van onbeslagbaarheid is bijzonder relevant voor zelfstandigen die persoonlijke verbintenissen kunnen aangaan, in het bijzonder door het verstrekken van waarborgen of zekerheden. Het is een verstandige preventieve maatregel in geval van mogelijke financiële moeilijkheden voor de onderneming. Het is echter essentieel om deze bescherming te vergelijken met andere bestaande regelingen, zoals een aansprakelijkheidsverzekering, om de meest geschikte oplossing voor elke specifieke situatie te bepalen.
Kortom, de verklaring van onbeslagbaarheid van de woning biedt zelfstandigen een aanzienlijke bescherming van hun hoofdverblijfplaats tegen zakelijke schuldeisers. Hoewel deze maatregel bepaalde nadelen heeft, is het een belangrijke garantie om het privévermogen van zelfstandigen te beschermen tegen de risico’s die inherent zijn aan hun beroepsactiviteit.
