Waardering van financiële activa op 31 december 2025 – gevolgen van de belastinghervorming

In het federale regeerakkoord 2025-2029 en de lopende fiscale discussies wordt de behandeling van meerwaarden op financiële activa genoemd als een van de belangrijkste nieuwigheden van de komende Belgische belastinghervorming. Een van de hoekstenen van dit project – dat momenteel in de laatste fase van de wetgevingsprocedure zit – is de verplichting om financiële activa te waarderen op een referentiedatum: 31 december 2025. Deze bepaling zal als basis dienen voor de berekening van de belasting op toekomstige meerwaarden, met name vanaf het stelsel dat op 1 januari 2026 in werking zou moeten treden.

1. Waarom een waardering op 31 december 2025?

De belastinghervorming die tot doel heeft meerwaarden buiten het professionele kader te belasten, is gebaseerd op twee principes:

• Voorkomen van gevallen van buitensporige optimalisatie door middel van kunstmatig lage belastinggrondslagen;
• Zorgen voor een eerlijke overgang tussen het oude stelsel (geen belasting op veel meerwaarden) en het nieuwe, bredere stelsel.

Om deze doelstellingen te bereiken, stelt de wetgever voor om een referentiewaarde vast te stellen voor de financiële activa die op 31 december 2025 worden aangehouden, of het nu gaat om aandelen, obligaties, fondsaandelen, crypto-activa of andere financiële instrumenten. Deze waardering wordt de nieuwe fiscale “aankoopwaarde” voor de toepassing van de belasting op meerwaarden die na 2026 worden gerealiseerd.

2. Om welke categorieën activa gaat het?

Volgens de parlementaire werkzaamheden en de voorontwerpen van wetten kunnen onder dit mechanisme vallen:

• Aandelen en effecten van beursgenoteerde of niet-beursgenoteerde ondernemingen;
• Aandelen in beleggingsfondsen, SICAV’s, ETF’s;
• Obligaties en schuldbewijzen;
• Crypto-activa;
• In bepaalde gevallen, valuta’s of edelmetalen.

Het is de bedoeling om alle financiële activa op te nemen waarvan de meerwaarde buiten een professionele context kan worden gerealiseerd, en tegelijkertijd een duidelijk kader van uitsluitingen te definiëren (bijvoorbeeld klassieke bankrekeningen die geen kapitaalwinst opleveren, bepaalde vastgoedregelingen, enz.

3. Hoe wordt de waardering bepaald?

Het wetsvoorstel voorziet in een eenvoudige regel:

fiscale aankoopwaarde = de laagste waarde tussen de historische aankoopprijs en de marktwaarde op 31 december 2025.

Dit betekent dat, zelfs als u een effect tegen een lagere of hogere prijs hebt gekocht, uw fiscale basis de laagste waarde zal zijn tussen uw historische prijs en de waardering op die referentiedatum. Het doel is om zowel buitensporige correcties (voor degenen die hoog hebben gekocht) als misbruik (voor degenen die vlak voor de inwerkingtreding laag hebben gekocht) te voorkomen. Dit mechanisme wordt al gebruikt in andere fiscale kaders (bijv. afschrijvingen, anti-misbruikmechanismen) en vormt een pragmatische oplossing om een uniforme belastinggrondslag vast te stellen.

4. Fiscale gevolgen voor belastingplichtigen

Voor particulieren, bedrijfsleiders, institutionele beleggers of kleine spaarders heeft deze regel verschillende belangrijke gevolgen:

• Meer rechtszekerheid: u weet op voorhand welke grondslag na 2026 zal worden gebruikt.
• Relatieve fiscale neutraliteit: wie vóór 2026 latente winsten heeft gerealiseerd, wordt niet met terugwerkende kracht belast op meerwaarden die al vóór die referentiedatum zijn verworven.
• Duidelijkheid voor de aangifte: op het moment van de verkoop wordt het verschil tussen de verkoopprijs en de waarde in 2025 (indien deze lager is dan de historische prijs) de belastbare meerwaarde.
• Vermindering van het risico op geschillen: de overheid en de belastingplichtigen delen een objectieve en unieke waarde die als basis dient voor de toekomstige belastingheffing.

5. Aandachtspunten

• Niet-beursgenoteerde effecten vereisen een betrouwbare waarderingsmethode (marktindicatoren of deskundigen).
• Voor de omzetting van crypto-activa kunnen fiscaal compatibele marktwaarden nodig zijn.
• Transacties binnen de groep of overdrachten aan niet-ingezetenen moeten zorgvuldig worden geanalyseerd om dubbele belasting of een ongunstige behandeling te voorkomen.